TÜRKİYE’DEKİ TESCİLLİ NOHUT (Cicer arietinum L.) ÇEŞİTLERİ VE BAZI NOHUT GENOTİPLERİNDE DEMİR ALIM POTANSİYELLERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

Kontrollü sera koşullarında saksı denemesi şeklinde yürütülen bu çalışmada materyal olarak 20 tescilli nohut (Cicer arietinum L.) çeşidi, 6 hat ve 3 köy populasyonu kullanılmıştır. Noksan seviyede (0.9 mg Fe.kg^-1) demir içeren toprakta yetiştirilen kontrol grubuna demir uygulaması yapılmazken, uygulama grubundaki tüm saksılara nohut için yeterli seviyede demir (10 mg Fe kg^-1) sequestrin formunda verilmiştir.

Fe uygulamasının aktif demir (Fe⁺²) miktarına etkisi %1 seviyesinde önemli çıkmıştır. 8.60 mg Fe kg^-1 olan kontrol grubuna ait genel ortalama, Fe uygulaması ile %26’lık bir artışla 10.85 mg Fe kg^-1 değerine ulaşmıştır. Aktif Fe miktarına Fe uygulaması x genotip interaksiyonu da %1 seviyesinde önemli etki yapmıştır. Aktif Fe içeriği bakımından uygulama grupları genotip bazında incelendiğinde en yüksek aktif demir içeriğine Er-99 çeşidinin Fe uygulaması yapılmış bitkilerinde (13.31 mg Fe kg^-1), en düşük içeriğe de 46 nolu hattın kontrol grubu bitkilerinde (7.44 mg Fe kg^-1) rastlanmıştır. Uygulama grubunda yer alan Er-99, Gökçe, Menemen-92 ve İzmir-92 çeşitlerinde aktif Fe içeriği yüksek çeşitler olarak ön plana çıkmaktadır.

Fe uygulamasının toplam demir (Fe⁺² + Fe⁺³) miktarına etkisi de %1 seviyesinde önemli çıkmıştır. 43.28 mg Fe kg^-1 olan kontrol grubuna ait genel ortalama Fe uygulaması ile %146’lık bir artışla 106.36 mg Fe kg^-1 değerine ulaşmıştır. Toplam Fe miktarına Fe uygulaması x genotip interaksiyonu %1 seviyesinde önemli bir etki yapmıştır. Toplam Fe içeriği bakımından uygulama grupları genotip bazında incelendiğinde en yüksek toplam Fe içeriği Küsmen-99 çeşidinin Fe uygulama yapılmış bitkilerinde (136.30 mg Fe kg^-1), en düşük içerik ise Kadınhanı köy populasyonunun kontrol grubu bitkilerinde (37.49 mg Fe kg^-1) belirlenmiştir.