Konya Yöresinde Yetiştirilen Fasulye Bitkisinin Kökünde Etkili Rhizobiumların Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Konya yöresinde fasulye (Phaseolus vulgaris) tarımının yapıldığı alanlardan havanın serbest azotunu bitkiye yarayışlı hale getiren, aynı zamanda fasulye bitkisi ile ortak yaşam (simbiyosis) sistemi kuran, Rhizobium populasyonunu ve Rhizobium izolatlarının etkinliklerinin belirlenmesi ile fasulye tarımı yapılan alanlarda azotlu gübre kullanılmasının azaltılması, buna bağlı olarak toprak ve su kirliliğinin önlenmesi amaçlanmıştır. Fasulye tarımı yapılan alanlardan nodül toplanarak başlanan çalışmaya laboratuar ve şişe denemesi ile devam edilmiştir. Toplanan nodüllerden izole edilen Rhizobium bakterilerinin etkinliklerinin belirlenmesi amacıyla Yunus 90 fasulye çeşidi kullanılmıştır. Arazide survey, laboratuarda izolatlardan Rhizobium çoğaltma ve sera koşullarında ise izolatların etkinliklerinin referans bakteri ile karşılaştırılması ile çalışma tamamlanmıştır. Laboratuarda, Leonard'ın şişe denemeleri sonucuna göre Konya yöresinin farklı yerlerinden izole edilen 94 Rhizobium bakterisinden 1, 3, 5, 23, 69 ve 85 nolu izolatlar referans (CIAT 899) bakterisi ile etkinlik bakımından karşılaştırıldığında etkili oldukları belirlenmiştir. Öte yandan en dikkat çekici hususlardan birisi de, uzun yıllar boyunca bilinçsizce yapılan azotlu gübreleme ile Rhizobium populasyonunda azalma olmasıdır. Arazide fasulye bitkilerinin köklerinde nodül olmayışı da ortaya çıkan bu durumu desteklemektedir. Etkinliği yüksek olan Rhizobium ırklarıyla fasulye tohumlarının aşılanarak ekilmesi sonucunda nodül sayısı, verim ve bitkinin kaldırdığı azot miktarı artmaktadır.