Açık Alan Heykellerinin Çevre İle İlişkisinin Konya Atatürk Anıtı Örneğinde İrdelenmesi

Abstract

Açık alan heykelleri, özellikle anıtlar, kişi ve toplumların yaşantısındaki önemli olay ya da durumları simgeleştirerek ortak bir bellek ve kentlilik bilinci oluşumunda önemli roller üstlenmekte, çevreleri ile bu bağlamda farklı diyaloglar kurmaktadırlar. Tarihsel gelişim sürecinde açık alan heykelinin üstlendiği roller değişen toplumsal dinamiklerle farklılaşmıştır. Heykel Avrupa’da Rönesans'ın ortaya çıkışı ile gerçek anlamda kendini var edebilmiş, mimari yapıdan koparak, bağımsız bir şekilde kent meydanlarına taşınabilmiştir. Türklerde ise M.S. VI. Yüzyıl’dan itibaren heykel ve anıtlara rastlanmaktadır fakat bu gelenek daha sonraki dönemlerde devam edememiş, Cumhuriyet Dönemi’nde ise Atatürk Anıtları ile devam etmiştir.

Açık alan heykellerinin ve anıtların yerleştirilmesinde çevre ile olan fiziksel ve toplumsal ilişkileri dikkate alınmalıdır. Çevre ile olan toplumsal ilişkiler; konu, kronoloji, fayda ve sosyo-kültürel kabul edilebilirlik başlıkları altında ele alınmıştır. Fiziksel ilişkiler ise hacim, biçim, malzeme ve yerleştirme açısından incelenmiştir.Konya Atatürk Anıtı ise çevresi ile olan ilişkileri de bu açılardan ele alınmıştır.  Bu bağlamda anıtın çevresi ile olan ilişkilerinde özellikle hacimsel açıdan ve yerleştirme açısından önemli sorunlar gözlemlenmiştir. Anıtın yer aldığı mekânın sınırlarının tanımsız olması ve trafiğe maruz olması bu sorunların belirgin göstergeleridir.