BİTKİLERİN HASTALIKLARA KARŞI DAYANIKLILIĞINDA KONUKÇU ENZİMLERİN ROLÜ

Abstract

Hastalığa dayanıklılıkta bazı konukçu enzimleri önemli rol oynarlar. Glukonaz ve kitinaz enzimleri çoğunlukla konukçu orijinli olup, fungal patojenlerin misellerini parçalarlar ve aynı zamanda çoğu fungusun hücre duvarlarının da önemli bileşenlerindendirler. Bu enzimler dayanıklı bitkilerde daha çok lizogeniye sebep olurlar. 1,3-β-glukonaz aktivitesi, kavun Fusarium solgunluk hastalığına dayanıklı varyetelerde hassas varyetelere nazaran birkaç kat daha fazla olmaktadır. Bu enzimler bütün konukçu-patojen ilişkisinde hastalığa dayanıklılıkta tek başlarına belirleyici unsur olmamışlardır.

Hastalığa dayanıklılıkla sıkı bir ilişkisi olan diğer bir konukçu enzim de peroksidazdır.Lignin sentezinde önemli bir enzim olup fenoliklerin oksidasyonuyla daha toksik quinonları katalize eder. Polifenoloksidazlar peroksidaza benzer bir aktivite gösterirler. Bu enzim aktivitesi mikroorganizmalara karşı yüksek derecede toksik olan tanen ve quinonların sentezine neden olur.

Fenilalanin amonyum liyaz (PAL) fenolik bileşikler, fitoaleksinler ve lignin sentezi için anahtar enzimdir. Seçici inhibitörlerle PAL inhibasyonu dayanıklı dokuda duyarlılığa yol açtığı için, hastalığa dayanıklılıkta bu enzimin önemli olduğu düşünülmektedir.

 β-glukosidaz enfeksiyondan sonra aktif olan önemli bir konukçu enzimidir. Bu enzim, toksik olmayan glikozitleri patojenleri inhibe eden fenoliklere dönüştürür ve böylece β-glukosidaz hastalığa dayanıklılıkta önemli bir rol oynar.

Esterazlar ve hastalığa dayanıklılık arasında ilginç  ilişkiler gözlenmiştir. Superoksit anyon üreten NADPH oksidaz sisteminin dayanıklılığın nedeni olduğu ortaya çıkmıştır. Bir steroid glikoalkoloid olan digitonin birçok bitkide bu sistemi harekete geçirerek dayanıklılığa neden olmaktadır.