KONYA OVASI TOPRAKLARINDA BOR FRAKSİYONLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Bu araştırma Konya Ovası tarım topraklarından alınan farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip 19 toprak örneği üzerinde farklı toprak fraksiyonlarındaki bor dağılımını ve bu fraksiyonların değişik toprak özellikleri ile aralarındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Topraklardaki bor fraksiyonları I) kolay çözünebilir B (KÇ-B), II) spesifik olarak adsorbe edilmiş B (SPA-B), III) mangan oksihidroksitlere bağlanmış B (MOH-B), IV) amorf Fe ve Al oksitlere bağlanmış B (AMO-B), V) kristalin Fe ve Al oksitlere bağlanmış B (KRO-B), VI) organik bağlanmış B (OB-B), VII) residual (RES-B) olarak belirlenmiştir. Kolay çözünebilir bor’u belirlemek için HW, 0.01M CaCl_2,  1M NH₄-Asetat , 0.005M DTPA ve 0.1M KCl olmak üzere 5 farklı ekstraksiyon çözeltisi kullanılmıştır. Topraklardaki diğer bor fraksiyonları, farklı ekstraksiyon çözeltilerinin her biri ile belirlenen kolay çözünebilir bor miktarlarına göre ayrı ayrı (non-sequential) hesap edilmiştir. Kullanılan ekstraksiyon çözeltilerine göre tespit edilebilen kolay çözünebilir bor değerleri ortalama olarak % 2.89- % 4.91  aralığında değişim göstererek  toplam bor’un küçük bir bölümünü meydana getirmiştir. En yüksek  kolay çözünebilir ortalama B değeri % 4.91 olarak  1 M  NH₄- Asetat çözeltisi ile elde edilirken bunu % 4.63 ile 0.005M DTPA, % 3.95 ile 0,01M CaCl₂ ve % 3.67 ile HW  takip etmiş ve  en düşük değer 0.1M  KCl  çözeltisi ile % 2.89 olarak elde edilmiştir. Ortalama olarak toplam bor’un % 8.10’unu SPA-B, % 5.26’sını MOH-B, % 5.48’ini OB-B, % 17.86’sını AMO-B, % 10.84’ünü de KRO-B fraksiyonu meydana getirmiştir. Toplam bor’un en büyük kısmını ise ortalama olarak % 48.35 ile RES-B fraksiyonu  oluşturmuştur.  Bor fraksiyonları ile toprakların EC ve Na değerleri arasında önemli ilişkiler bulunurken,  bor fraksiyonları ile diğer toprak özellikleri arasındaki ilişkiler önemsiz olmuştur.