KURUDA AYÇİÇEĞİ TARIMINDA FARKLI TOPRAK İŞLEME YÖNTEMLERİNİN TOHUM YATAĞI ÖZELLİKLERİ VE ÇIKIŞ ÜZERİNE ETKİLERİ

Abstract

Toprak işleme uygulamalarının toprak özellikleri, çıkış ve verim üzerine etkilerine ilişkin bulgular bölgesel koşullara ve zamana bağlı olarak önemli farklılıklar gösterebilmektedir. Bu çalışmada tınlı bir toprakta kuru tarım altında üç yıllık bir rotasyon (Ayçiçeği, arpa ve Macar fiği-Triticale) kapsamında iki ayçiçeği üretim yılı (2001 ve 2004) itibariyle farklı toprak işleme sistemlerinin ekim düzgünlüğü üzerine etkileri araştırılmıştır. (i) çizel, (ii) çizel ve kombi kürüm (sabit dişli tırmık+spiral döner elemanlı tırmık kombinasyonu) ve (iii) çizel ve diskli tırmık uygulamalarının yer aldığı çalışmada, iki üretim yılına ilişkin çıkan tohumların yüzdesi, kabul edilebilir tohum aralığına sahip bitkilerin yüzdesi, boşluk oranı ve ikizlenme oranı birlikte değerlendirilmiş ve ikinci üretim yılına ilişkin 0-20 cm’den alınan toprak örneklerinde kuru agregat dağılımları (>19, 19-9.5, 9.5-4.75, 4.75- 2, 2-1, 1-0.5, 0.5-0.25, 0.25- 0.053, 0.053> mm) incelenmiştir. Tohum yatağı hazırlamaya yönelik ikincil işlemler çıkış yüzdesini artırmakta ise de ekim düzgünlüğü parametreleri uygulamalar arasında önemli bir farklılık göstermemiştir. Toprak işleme öncesi, uygulamalar arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık bulunamamış, ancak çizel ve kombi kürüm ve çizel ve diskli tırmık  uygulamalarında yapılan ikincil işlemler sonrası, uygulamalar arası kuru agregat dağılımda ortaya çıkan farklılıklar içerisinde 1- 0.5 mm arasında büyüklüğe sahip agregat miktarlarının istatiksel olarak P<0.05 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. Çizel+kombi kürüm uygulamasında çıkış yüzdesinin daha yüksek olması ve agregasyondaki sınırlı değişikler nedeniyle kuru koşullarda ikincil toprak işleme uygulamalarının devamı yararlı görülmektedir.