BİTKİ HASTALIKLARINA DAYANIKLILIKTA FENOLİKLERİN ROLLERİ

Abstract

Bir hidroksil grubunu içeren aromatik bir halkaya sahip geniş bir madde gurubuna fenolik bileşikler denilmektedir. Karbohidratlar, antifungal, antibakteriyel ve antiviral aktiviteler gösteren fenoliklerin köküdürler.Bunların yüksek konsantrasyonları spor çimlenmesini ve fungusların gelişimini engellerler. Fenoliklerin toksisitesi bunların yapısına bağlı olarak değişiklik gösterir ve genel olarak  o-dihidroksi fenolikler yüksek oranda toksiktirler. Bazı fenolikler fungal enzimlerin üretimini inhibe eder ve patojenler tarafından üretilen enzimlerin akvitesini durdururlar. Fenolikler patojenler tarafından toksin üretimini bastırır veya bunların ürettiği toksinleri detoksife ederler.

Kateşol, protokateşuik asit, klorojenik asit, umbelliferon, skopoletin, kateşin, gallokateşin, isokersetin, metoksihidroquinon, avenasin, arbutin,  hordatin, sitosterol, floridzin glukosid, tomatin, tuliposid, metosimellin, falkarinol ve antosiyaninler gibi belirli fenoliklerin bazı spesifik direnç etkileşimleri ile ilişkili oldukları gözlemlenmiştir. Oksitlenmiş  fenolikler, fenoliklerden daha toksiktir ve oksidasyon polifenol oksidaz yada peroksidaz aracılığıyla gerçekleştirilir. Bundan dolayı,bu enzimlerin artan aktivitesinin hastalığa karşı dirençle ilişkili olduğu gösterilmiştir.

Bitkilerin fenol metabolizmalarını değiştirmek suretiyle hastalıklarla mücadele için  bir  çok girişimde bulunulmuş ve bazı  başarılı sonuçlar alınmıştır. Fenolikler aynı zamanda fitotoksik de olduklarından, yüksek konsantrasyonlarda yapraklara uygulanmaları mümkün değildir. Fenollerin sulama suyuyla birlikte uygulanması teşvik edici sonuçlar vermiştir. Etilen, gibberellik asit veya şeker püskürtme yada potasyum uygulaması fenoliklerin sentezlenmesini artırmış ve hastalıklara karşı direnç sağlamıştır.