IKI SEKERPANCARI ÇESIDINDE FARKLI AZOT DOZLARININ YAPRAKBITI (HOMOPTERA : APHIDOIDEA) POPULASYON GELISIMINE ETKISI

Abstract

Konya ili Altinekin ilçesinde 1999 yilinda yürütülen bu çalismada monogerm ve triploid iki sekerpancari çesidi
(Eureka ve S-814) ile 4 azotlu gübre dozunda (0 , 15 , 25 ve 35 kg/da) yaprakbiti populasyon gelisimi izlenmistir.
Deneme tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak planlanmistir. Sonuçta , seker-
pancarinda koloni olusturan iki yaprakbiti türünden Aphis fabae Scop. % 91 bulunus orani ile baskin tür olarak
belirlenmis , Myzus persicae Sulz. ise toplam yaprakbiti populasyonunun ancak % 9 ‘ unu olusturmustur. Yaprakbiti
populasyonu hemen bütün parsellerde bitkilerin 7-8 yaprakli oldugu Haziran basinda baslayip , yaprak sayisinin
maksimuma (15-20 yaprakli dönem) ulastigi Temmuz ortasinda en yüksek noktaya çikmistir. Populasyon , yüksek
sicakliklarin basladigi Agustos basinda iyice azalip , Agustos ortasinda tamamen yok olmustur. Iki sekerpancari
çesidinden S-814 , A. fabae tarafindan daha çok tercih edilmektedir (P < 0,01). A. fabae ve toplam yaprakbiti
populasyonu artan azot dozlarina paralel olarak yükselmektedir (P<0,05). Toplam afit populasyonu 229,67 + 16,65 birey/bitki ile S – 814 çesidi ve 35 kg/da dozunda en yüksek, 55 + 10,58 birey/bitki ile Eureka çesidi kontrol parselin-de en düsük olmustur. Çok etkin bir virus vektörü olan M. persicae sayisinda ise muhtemelen düsük populasyonuna bagli olarak çesitler arasi farklilik önemsiz iken azot dozlari bakimindan ise sadece hiç azot verilmeyen kontrol parseli ile en yüksek azot dozu verilen parsel arasindaki farklilik önemli bulunmustur (P<0,05). Sonuç olarak , se-kerpancarinda yaprakbiti populasyonunun sinirlanmasi bakimindan yetistiricilere 15-20 kg/da dozunun üstünde azotlu gübre kullanilmamasi tavsiye edilmelidir.