KKTC Bağcılığı: Mevcut Durumu Sorunları ve Çözüm Önerileri

Abstract

Kıbrıs’ta bağcılık tarımsal üretimde her zaman ön sıralarda yer almıştır. Bununla birlikte değişik nedenlerle son yıllarda hem üretim alanı hemde üretimde  bir daralma meydana gelmiştir. KKTC’de halen en çok yetiştirilen üzüm çeşidi sultani çekirdeksiz’dir ve toplam üretimin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada KKTC’de üzüm yetiştiriciliği yapan çiftçilerin sosyo-ekonomik özellikleri, üretim ve pazarlama sorunları, çiftçilerin bilgi birikimleri ve deneyimleri ile ihtiyaç duydukları eğitim konuları, resmi makamlardan beklentileri, ihtiyaç duydukları destek şekilleri, üzüm üretiminin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisi içerisindeki yeri ve üzüm üretiminin gelişme potansiyeli araştırılmış ve üretimin gelişmesi için öneriler ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada materyal olarak sultani üzüm bağları ve üreticileri seçilmiş ve örnekleme ile seçilen 81 üretici ile yüz yüze bir anket programı yürütülmüştür. İstatistik veriler Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile Ekonomi ve Enerji Bakanlığı kayıtlarından alınmıştır. KKTC’de sultani üzüm yetiştiriciliği en yaygın olarak Güzelyurt ilçesinde Yeşilyurt köyünde ve İskele ilçesinde Mehmetçik köyünde yapılmaktadır. Sultani üzüm üretimi 450 civarında çiftçi tarafından 2600 dekar civarında alanda gerçekleştirilmektedir. Toplam sultani üzüm üretimi de 1714 tondur. Sultani çekirdeksiz üzümden sonra en çok yetiştirilen çeşit Verigo’dur. Bazı şaraplık çeşitler de bulunmakla birlikte bunların yaygın üretimi yapılmamaktadır. KKTC’de sultani çekirdeksiz üzüm yetiştiriciliğinin Güzelyurt ilçesinde sulu, İskele ilçesinde ise sulu ve kuru şartlarda yapıldığı ve ankete katılan çiftçilerin %52’sinin bağlarını suladığı anlaşılmıştır. Yetiştiricilikte yaygın olarak goble sisteminin tercih edildiği, modern telli sistemi deneme amaçlı üretimler haricinde çok az sayıda çiftçinin kullandığı görülmüştür. Çiftçiler yetiştiricilikte en çok bitki koruma konularında, hasat sonrasında ise pazarlama konularında sorunlarla  karşılaştıklarını ifade etmişlerdir. Çiftçilerin yeni bağ kurmada goble sistemini tercih etmedikleri, destek verilmesi halinde modern tekniklerle bağ kurmayı benimsedikleri anlaşılmıştır.