KENT PLANLAMAYA EKOLOJİK YAKLAŞIMLAR VE KONYA KENTİ YEŞİL KUŞAK ÖRNEĞİ

Abstract

Planlama, karar vermeyi sağlayacak seçeneklerin belirlenmesi için bilimsel ve teknik bilginin kullanılması şeklinde ta-
nımlanabilir. Ekolojik planlama ise sürdürülebilir bir yaşam için toplumların gereksinimlerini doğal ekosistemlerin dengesi-
ni bozmadan karşılamayı ilke edinen planlama yaklaşımıdır. Bu yaklaşım çerçevesinde kentlerde açık ve yeşil alan sistemleri,
özellikle mekansal planlama düzeyinde önemli girdiler olarak ortaya çıkmaktadırlar. Kentsel açık ve yeşil alan sisteminin
önemli bir bileşeni olan yeşil kuşak, günümüzde pek çok ülkede özellikle İngiltere, Almanya ve Avusturya’da kentsel ve böl-
gesel ölçekte kullanılan önemli bir planlama aracıdır. İlk olarak 1580 yılında İngiltere’de ucuz ve bol yiyecek elde etmek,
salgın hastalıkların etkisini azaltmak amacıyla oluşturulmuştur. XVII. yüzyılda ise Fransa’da Ledoux ilk yeşil kuşak şehrini
planlamıştır. Peyzaj planlama ve peyzaj ekolojisi disiplinlerinin gelişimleri ile ‘yeşil kuşak’ kavramının ele alınış biçimi ilk
kurulmasından günümüze oldukça farklılaşmıştır. Sınırları politik kaygılarla belirlenen ve kenti kavrayan yeşil halka olarak
ele alınan yeşil kuşak kavramı günümüzde yerini, ekolojik ve sosyal özellikleri dikkate alan, sınırları ve formu doğal nitelik-
lerle belirlenen ve kentte kırsal alana geçişi çözümleyen, ‘yeşil yollarla’ bütünleştirilerek kent içine kadar uzanması esas
alınan bir planlama yaklaşımı ile daha esnek ve kenti diğer yeşil alanlarla bütünleşerek kuşatan bir yaklaşıma bırakmıştır.
Konya kentinde ilk yeşil kuşak çalışmaları 1981 yılında yapılan bir projeyle başlamıştır. ‘Konya Yeşil Kuşak Projesi’
kent çevresindeki yeşil alan açığını kapatmak üzere Konya Orman Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanmıştır. Proje kentin
düzensiz gelişmesini önlemek, doğal çevreyle uyumlu, sağlıklı bir kentsel gelişme sağlamak, çevre ve hava kirliliğini önle-
mek, yıpranan doğayı onarmak, halkın rekreasyon ihtiyacını karşılamak, yörenin turizm potansiyelini arttırmak amaçları ile
yapılmıştır. Toplam 28 390 ha alanı kapsamaktadır. Ancak bugüne kadar 3213 ha’ lık alanın ağaçlandırması yapılmıştır.