Konya Ekolojisinde Bazı Makarnalık Buğday Genotiplerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi
Abstract
Bu çalışma, 2012 -2013 yetiştirme döneminde Konya-Merkez ve İçeri Çumra koşullarında 20 makarnalık buğday genotipinin tane verimi ve bazı kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Bitki materyali olarak daha önceki yıllarda makarnalık buğday ıslah programı kapsamında geliştirilmiş 16 ileri kademede buğday hattı ve Orta Anadolu Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen 4 çeşit (Kızıltan-91, Ç-1252, Eminbey ve Kunduru1149) kullanılmıştır. Araştırma Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada, tane verimi, bitki boyu, tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, renk (b sarılık) değeri ve mini SDS değeri belirlenmiştir. İki çevrenin ortalaması olarak genotiplerin tane verimi 2027.0-3679.2 kg ha-1, bitki boyu 70.9-112.2 cm, bin tane ağırlığı 34.7-44.4 g, hektolitre ağırlığı 73.7-77.0 kg, protein oranı % 11.0-14.2, mini SDS değeri 10.3- 26.8 ml ve renk (b sarılık değeri) 19.5-24.2 arasında değişmiştir. İki çevrenin ortalamasına göre tane verimi bakımından 1, 3, 4, 6, 7, 8, 18 ve 19 numaralı hatlar genel ortalamanın (3040.6 kg ha-1) üzerinde tane verimine sahip olmuşlardır.
Keywords
Full Text:
PDF (Türkçe)References
Abad A, Lloveras J, Michelena A (2004). Nitrogen fertilization and foliar urea effects on durum wheat yield and quality and on residual soil nitrate in irrigated mediterranean conditions. Field Crops Research 87: 257- 269.
Aguilar-Mariscal I, Hunt LA (1991). Grain yield vs. spike number in winter wheat in a humid continental climate. Crop Science 31: 360-363.
Aguilar-Mariscal I, Hunt LA (1991). Grain yield vs. spike number in winter wheat in a humid continental climate. Crop Science 31: 360-363.
Akgün İ, Altındal D, Kara B (2011). Isparta ekolojik koşullarında ekmeklik ve makarnalık bazı buğday çeşitlerinin uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 17: 300-309.
Akıncı C, Yıldırım M (2007). 4x4 diallel melezleme sonucu elde edilmiş bulunan bazı makarnalık buğday hatlarının f4 generasyonunda verim ve verim unsurlarının incelenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 424-428, Erzurum.
Anonim (2017). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK verileri) [Erişim tarihi 01.04.2017].
Atlı A, Koçak N, Aktan M (1993). Ülkemiz çevre koşullarının kaliteli makarnalık buğday yetiştirmeye uygunluk yönünden değerlendirilmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 345-351, Konya.
Ayçiçek M, Yürür N (1993). Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin (T. turgidum var. durum L.) Bursa koşullarındaki verim yeteneklerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10: 181-193.
Aydın N (1997). Tokat-Kazova koşullarında makarnalık buğdayların verim, verim öğeleri ve diğer bazı özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Aydoğan S, Göçmen Akçacık A, Şahin M, Kaya Y, Kara İ, Türköz M, Akçura M (2011) Makarnalık buğday (Triticum durum L.) hatlarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. IX. Tarla Bitkileri Kongresi Cilt 1 307-310, Bursa.
Aydoğan S, Şahin M, Göçmen Akçacık A, Kaya Y, Kara İ, Türköz M, Akçura M (2012). Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 5(1): 82-85.
Blade SF, Baker RJ (1991). Kernel weight response to source-sink changes in spring wheat. Crop Sci. 31: 1117-1120.
Blum A (1998). Plant Breeding for Stress Environments. CRC Press, Boca Raton, Florida.
Borelli GM, Troccoli A, Di Fonzo N, Fares C (1998) Durum wheat lipoxygenase activity and other quality parameters that affect pasta color. Cereal Chemistry 76(3): 335-340.
Çağlayan M, Elgün A (1999). Değişik çevre şartlarında yetiştirilen ekmeklik buğday hat ve çeşitlerinin bazı teknolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu 513-518, Konya.
Çetin Ö, Uygan D, Boyacı H, Ögretir K (1999). Kışlık buğdayda sulama-azot ve bazı önemli iklim özellikleri arasındaki ilişkiler. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I, 151-156, Adana.
Dalçam E (1993). Makarnalık buğdaylarda aranan kalite kriterleri. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu. 307-309, Ankara.
Demirkazık ON (2005). Türkiye’de üretilen bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinde tane doldurma oranı ve tane doldurma süresi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Eskişehir.
Doğan R, Yürür N (1992). Bursa yöresinde yetiştirilen buğday çeşitlerinin verim komponentleri yönünden değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 9: 37-46.
Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma Deneme Metotları (İstatistik Metodları II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021, Ders Kitabı; 295, Ankara.
Edwards NM, Gianibelli MC, McCaig TN, Clarke JM, Ames NP, Larroque OR, Dexter JE (2007). Relationships between dough strength, polymeric protein quantity and composition for diverse durum wheat genotypes. Journal of Cereal Science, 45: 140-149.
Ev O (2010). Konya koşullarında bazı ekmeklik buğday ve makarnalık buğday çeşitlerinde azotlu gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
FAO (2017). Tarımsal İstatistikler [Erişim tarihi 01.04.2017].
Gebeyehou G, Knott DR, Baker RJ (1982). Relations among durations of vegetative and grain filling phases, yield components and grain yield in durum wheat cultivars. Crop Sci. 22: 287-290.
Genç İ, Yağbasanlar T, Özkan H (1993). Akdeniz iklim kuşağına uygun makarnalık buğday (Triticum durum Desf.) çeşitlerinin belirlenmesi üzerine araştırma. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu, 127-141, Ankara.
Gravelle WD, Alley MM, Brann DE, K.D.S.M. Joseph KDSM (1988). Split spring nitrogen application effects on yield, lodging, and nutrient uptake of soft red winter wheat. J. Prod. Agric. 1:249-256.
Kendal E, Tekdal S, Aktaş H, Altıkat A, Karaman M, Baran İ (2011). Diyarbakır ekolojik koşullarına uygun yabancı yazlık makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt 1 242-245, Bursa.
Kılıç H (2014). İleri kademe makarnalık buğday hatlarının farklı çevrelerde tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin değerlendirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(2): 194-201.
Kılıç H, Tekdal S, Kendal E, Aktaş H (2012). Augmented deneme desenine dayalı ileri kademe makarnalık buğday (Triticum turgidum ssp durum) hatlarının biplot analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. KSU Doğa Bilimleri Dergisi 15(4): 18-25.
Manthey F (2001). Durum wheat color, www.ag.ndsu.nodak.edu/plantsci/breeding /durum [Erişim tarihi 12.02.2016].
McClung AN, Cantrell RG, Quick JS, Gregory RS (1986). Influence of the Rht I semidwarf gene on yield, yield companents and grain protein in durum wheat. Crop Sci. 26: 1095-1099.
Mohammed A, Geremew B, Amsalu A (2012). Variation and associations of quality parameters in ethiopian durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) genotypes. International Journal of Breeding and Genetics 6(1): 17-31.
Mohammed A, Geremew B, Amsalu A (2012). Variation and associations of quality parameters in Ethiopian durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) genotypes. International Journal of Breeding and Genetics 6 (1): 17-31.
Özgüner S ((2006). Tokat Kozova koşullarında bazı makarnalık buğday (Triticum durum desf.) hat ve çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi.Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Peterson, CJ, Graybosch RA, Baenziger PS, Grombacher AW (1992). Genotype and environment effeccts on quality characteristics of hard winter wheat. Crop Science, 32: 98-103.
Sade B, Topal A, Soylu S (1999). Konya sulu şartlarında yetiştirilebilecek makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt 1, 91-96, Adana.
Sharma, R.C., Smith E.L., Selection for High and Low Harvest İndex in Three Winter Wheat Populations. Crop Sci. 26: 1147-1150, 1986.
Soylu S (1998). Orta Anadolu şartlarında makarnalık buğday ıslahında kullanılabilecek uygun ebeveyn ve melezlerin çoklu dizi (Line x Tester) yöntemi ile belirlenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
Sözen E, Yağdı K (2005). Bazı ileri makarnalık buğday (Triticum durum Desf.) hatlarının tarımsal özellikleri üzerine araştırmalar. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2(2): 51-57.
Taghouti M, Gaboun F, Nsarellah N, Rhrib R, El-Haila M, Kamar M, Abbad Andaloussil F, Udupa M (2010). Genotype x environment interaction for quality traits in durum wheat cultivars adapted to different environments. African Journal of Biotechnology 9(21): 3054-3062.
Ünal, S (2002). Buğdayda kalitenin önemi ve belirlenmesinde kullanılan yöntemler. Hububat Ürünleri Teknolojisi Kongre ve Sergisi 25-37, Gaziantep.
Yazar, S. ve Karadoğan, T., Bazı Makarnalık Buğday Genotiplerinin Orta Anadolu Bölgesinin Taban ve Kıraç Arazi Koşullarında Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2): 32-41, 2008.
DOI: https://doi.org/10.15316/SJAFS.2017.16
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.