EKMEKLİK BUĞDAYLARDA (Triticum aestivum L.) KALİTE ÖZELLİKLERİNİN KOMBİNASYON YETENEĞİ, MELEZ GÜCÜ VE KALITIMI

Abstract

Orta Anadolu şartları için kaliteli ekmeklik buğday melez ve ebeveynlerini belirlemek amacıyla Konya’da üç ekmeklik buğday çeşidi ve 10 ekmeklik buğday hattı arasında çoklu dizi yöntemine göre melezlemeler (30 melez kombinasyon) yapılmıştır. F₁ bitkiler ve ebeveynler üzerinde ham protein oranı, gluten oranı ve sedimantasyon değeri analizleri yapılmıştır. Bu özellikler için ebeveyn ve melezlerin çoklu dizi analiz yöntemine göre genel ve özel kombinasyon yetenekleri, geniş ve dar anlamda kalıtım dereceleri, ayrıca melezlerin heterosis ve heterobeltiosis değerleri ortaya konmuştur. İncelenen her üç özellik içinde, eklemeli olmayan gen etkisi ve düşük dar anlamda kalıtım dereceleri tespit edilmiştir. Ortalama heterosis değerleri pozitif olurken, ortalama heterobeltiosis değerleri negatif olmuştur.Her üç özellik yönüyle 2,5 ve 7 nolu hatlar ile Kıraç 66 (sedimantasyon değerinde 2 no’lu hatlar hariç ) pozitif ve önemli GKY varyansına sahip olduklarından, ekmeklik buğdayda kalite ıslahı proğramlarında  kullanılması önerilen anaçlar olarak belirtilebilir.