Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerindeki Fusarium culmorum Kökboğazı Çürüklüğü Mücadelesinde Avirülent Fusarium oxysporum'un Biyoetkililiğinin Belirlenmesi

Abstract

F.culmorum bütün dünyada sulanmayan buğday alanlarında kökboğazı çürüklüğüne neden olan en önemli fungal patojenlerden birisidir. Bu çalışma avirülent F.oxysporum uygulamasının (1x10⁶ spor/ml^-1) buğdaylarda F.culmorum karşı biyoetkililiğinin belirlenmesi amacıyla 2008 yılında sera şartlarında yürütülmüştür. Tolerant çeşit 2-49 ve hassas çeşit Bezostaya-1 kullanılarak yürütülen çalışmada Fusarium culmorum etmeni tohum, toprak ve fideye inokule edilmiş (1x10⁶ spor/ml^-1), F.oxysporum ise tohum ve yapraktan uygulanmıştır. Araştırma neticesinde yapılan istatistiki analiz sonucuna göre hastalık şiddeti yönünden F.culmorum, çeşit ve çeşit x F.culmorum interaksiyonu %1 seviyesinde önemli bulunmuştur. F.oxysporum’un patojenisite üzerine etkisi olmamış, hastalık şiddetindeki değişim F.culmorum uygulamasından kaynaklanmıştır. Bezostaya-1 buğday çeşidinde ortalama hastalık şiddeti %35.38, 2–49 buğday çeşidinde ise %13.35 olarak bulunmuştur. F.culmorum’un uygulama yöntemleri %1 seviyesinde önemli bulunmuş; tohum (%34.02) ve toprak (%35.49) uygulaması istatistikî sınıflandırmada aynı gruba girerken fide (%27.96) ve kontrol (%0) uygulamaları farklı gruplarda yer almıştır. Koleoptil skoru ve nekrozlu yaprak sayısı yönünden çeşit, F.culmorum uygulaması, Çeşit x F.culmorum uygulaması istatistikî olarak önemli bulunmuş, F.oxysporum uygulaması önemsiz çıkmıştır. Nekrozlu yaprak sayısı üzerinde F.culmorum x F.oxysporum interaksiyonu %5 seviyesinde önemli bulunmuştur. F.oxysporum uygulama şekli (x) ile F.culmorum’un inokulasyon şekli (y) interaksiyonu sırasıyla (x,y); Tohum, Fide (3.95) >Yaprak, Fide (3.60)> Yaprak, Toprak (3.10)> Tohum, Yaprak (2.65)> Tohum, Tohum (2.45)>Yaprak, Tohum (2.10)>Kontrol (0) olarak sıralanmıştır. Sonuç olarak avirülent F.oxysporum izolatı,virülent F.culmorum izolatının buğdayda meydana getirmiş olduğu hastalık şiddetinde  herhangi bir değişime neden olmamıştır.