APARTMAN TİPİ KAFESTE UYGULANAN ASKILI AYDINLATMA SİSTEMİNİN KAHVERENGİ YUMURTACI HİB-RİTLERİN PERFORMANS, YUMURTA KALİTE ÖZELLİKLERİ VE STRES DÜZEYİNE ETKİLERİ

Abstract

Yumurta tavuklarının genotipik potansiyellerini maksimal düzeyde realize edebilmeleri için onlara optimal çevresel koşulların sağlanması gerekir. Şüphesiz aydınlatma yönetimi bunlar içerisinde önemli bir unsurdur. Bu çalışma, Konya vilayetindeki ticari yumurta tavuğu kümeslerinde yaygın olan askılı tip aydınlatma uygulamasının kahverengi yumurtacı hibritlerin (H&N-Brown Nick) performans, yumurta kalite özellikleri ve stres düzeyine (heterofil/lenfosit oranı) etkilerinin belirlenebilmesi için yürütülmüştür. Elli altı haftalık yaşta-toplam 160 adet kahverengi yumurtacı hibridin  rastlantısal olarak 4 katlı apartman tipi kafeslere dağıtıldığı bu denemede, kafes katları üstten aşağı doğru 1, 2, 3 ve 4 şeklinde kodlanmış; kümes içi aydınlatma ise tavana asılan floresan lambalarla gerçekleştirilmiştir.. Kümesler tam kontrollü olup, deneme süresince aydınlatma proğramı 16 saat aydınlık : 8 saat karanlık (16A:8K) olarak uygulanmıştır.. Her bir kafes katındaki ışık şiddetleri, tavukların göz seviyeleri baz alınarak, üç farklı konumdan dijital lüksmetre ile haftalık olarak belirlenmiştir. Denemede kafes katlarındaki ışık şiddetleri 1, 2, 3 ve 4. katlar için sırasıyla 68.08,  41.68, 31.54 ve 22.08 lüks olarak kaydedilmiştir. Deneme sonunda; tavuk-gün yumurta verimi (% ve adet), yumurta kitlesi, yem değerlendirme katsayısı (YDK), ak indeksi, şekil indeksi ve kırılma direnci bakımından grup ortalamaları arasındaki farklılıklar önemli olup (P<0.05), birinci gruba ilişkin yumurta verimi, YDK, kırılma direnci, yem tüketimi ve yumurta kitlesi diğer gruplardan daha olumsuz bulunmuştur. Keza, ak ve sarı indeksleri bakımından da gruplar arasındaki farklılıklar önemlidir (P<0.05). Ak indeksi yönünden 1. ve 4. gruplar arasındaki farklılık önemli; sarı indeksince 2. ve 4. gruplar 1. gruptan daha üstün bulunmuşlardır. Hayvanlardaki stres düzeyinin önemli bir göstergesi olan heterofil/lenfosit (H/L) oranı bakımından grup ortalamaları arasındaki farklılıklar önemlidir (P<0.05). En yüksek H/L oranı üçüncü katta (1.12), en düşük değer ise dördüncü katta (0.56) gözlemlenmiştir. Sonuç olarak; artan ışık şiddetinin performans ve yumurta kalite özelliklerini olumsuz etkileyebildiği gerçeği göz önüne alındığında, apartman tipi kafeslerde ışık şiddetinin 41 lüks’ü aşmamasının uygun olabileceği söylenebilir.